ORHAN VELİ
KANIK
1914-1950 yılları arasında yaşamış Türk şairdir. 36
yıllık kısa yaşamına pek çok şiir, öykü, çeviri ve deneme eser sığdırmıştır.
Çocukluğu İstanbul’da geçen Orhan Veli, Galatasaray
Lisesi’ne devam etti. Babasının Cumhuriyet'in ilanından sonra Cumhurbaşkanlığı
Senfoni Orkestrası'nın şefi olmasından dolayı Ankara’ya taşındı. Ankara Erkek
Lisesi’ne yatılı olarak kayıt edildi. Çocukluktan itibaren başlayan edebiyat ve
yazma merakı, üretkenliği ile daha da arttı. Çocuk ve gençlik dergilerinde öyküleri
ve şiirleri yayımlandı. Lise döneminde edebiyat öğretmeni olan Ahmet Hamdi
Tanpınar tarafından yönlendirildi. Orhan Veli ayrıca hayatının bu aşamasında,
bundan sonra hiç ayrılmayacağı iki arkadaş edindi: Oktay Rıfat ve Melih Cevdet
Anday. Üç arkadaş daha lise öğrencisi iken Sesimiz isimli bir edebiyat dergisi
çıkarttı.
Tiyatroya da ilgisi olan Orhan Veli, 1932 yılında
lise mezuniyetinden sonra İstanbul’a dönmeye karar verdi ve İstanbul
Üniversitesi Felsefe bölümüne kayıt oldu. Ancak okulu bitiremedi. Bir süre
İstanbul’da geçici öğretmenlik yaptı, akabinde memur olmak üzere Ankara’ya
döndü. PTT kurumunda işe başladı. Eski arkadaşları Oktay Rıfat ve Melih Cevdet
ile biraraya gelmeye ve şiir çalışmaları yapmaya başladılar. Üçlü 1941 yılında Garip Seçkisi adını verdikleri bir şiir
kitabı yayımladılar. Bu kitap sonradan “Birinci Yeni” bir başka deyişle
“Garipçiler” akımının başlangıcı oldu. Ölçü ve uyağı reddeden, eski şiiri
ağdalı bulan, gündelik hayatın sıradan insanlarına şiire dahil eden bu akım,
çok geniş kitlelere ulaştı ve benimsendi. Orhan Veli bir süre Hasan Ali Yücel
önderliğinde kurulan klasik eserleri Türkçeye çevirme bürosunda çalıştı.
Özellikle Fransızca kitaplardan tercümeler yaptı. Daha sonra memuriyet
hayatından ayrıldı ve sanat dünyasındaki dostları ile birlikte Yaprak dergisini
kurdu. Dergi, Orhan Veli 1950 yılında ani bir rahatsızlık sonucu İstanbul’da
vefat edene kadar yayın hayatına devam etti.
ESERLERİ:
Şiir kitapları
Garip (1941, Resimli Ay Matbaası)
Vazgeçemediğim (1945, Marmara Yayınevi)
Destan Gibi (1946, Ölmez Eserler Yayını)
Yenisi (1947, İnkılâp Yayınevi)
Karşı (1949, Güney Matbaacılık ve Gazetecilik)
Bütün Şiirleri (1951, Varlık Yayınları)
Hikâye
Hoşgör Köftecisi (2012, Yapı Kredi Yayınları)
Yazılar
Nesir Yazıları (1953, Varlık Yayınları)
Edebiyat Dünyamız (1975, Bilgi Yayınları.
Hazırlayan: Asım Bezirci)
Bütün Yazıları (1982, Can Yayınları)
Mektuplar
Yalnız Seni Arıyorum (2014, Yapı Kredi Yayınları)